رباط طرفی داخلی زانو و آسیب های رایج

یکی از رباط‌های مهم که نقش مهمی در ثبات زانو دارد، رباط جانبی داخلی (MCL) است. MCL که در سمت داخلی زانو قرار دارد به جلوگیری از حرکت بیش از حد به داخل یا استرس والگوس کمک می کند و حمایت و ثبات مفصل را فراهم می کند. MCL به عنوان یک مهار کننده اولیه در برابر نیروهایی عمل می کند که می تواند باعث کمانش یا تسلیم شدن زانو شود، حرکت صاف را تضمین می کند و از مفصل در برابر آسیب محافظت می کند.

رباط داخلی زانو یا Medial Collateral Ligament چیست؟

رباط جانبی داخلی (MCL) نواری از بافت است که در سمت داخلی مفصل زانو قرار دارد. این یکی از چهار رباط اصلی است که به همراه رباط متقاطع قدامی (ACL)، رباط متقاطع خلفی (PCL) و رباط جانبی جانبی (LCL) ثبات و حمایت از زانو را فراهم می کند.

MCL سمت داخلی (داخلی) استخوان ران (فمور) را به سمت داخلی استخوان ساق پا (درشت نی) متصل می کند. عملکرد اصلی آن جلوگیری از حرکت بیش از حد به داخل یا استرس والگوس مفصل زانو است. به عنوان یک مهار عمل می کند و به تثبیت زانو کمک می کند و از آن در برابر نیروهایی که می تواند باعث کمانش یا تسلیم شدن آن شود، محافظت می کند.

بیشتر بخوانید: بازسازی رباط صلیبی قدامی

انواع آسیب های رباط داخلی زانو

علیرغم قدرت آن، MCL مستعد آسیب است، به ویژه در طول فعالیت های خاص یا رویدادهای آسیب زا. آسیب‌های معمول به MCL اغلب در حین ورزش یا فعالیت‌های بدنی رخ می‌دهد که شامل تغییر جهت ناگهانی، ضربه‌های مستقیم به سمت بیرونی زانو یا ضربه شدیدی است که باعث خم شدن زانو به سمت داخل می‌شود. این آسیب ها می توانند از پیچ خوردگی خفیف تا پارگی کامل یا پارگی رباط متغیر باشند.

علائم آسیب MCL ممکن است شامل درد، تورم، حساسیت به لمس در سمت داخلی زانو، بی ثباتی یا احساس زانو “در حال جابجایی” و مشکل در تحمل وزن باشد. شدت آسیب و گزینه های درمانی به میزان آسیب رباط بستگی دارد.

علائم آسیب رابط داخلی زانو

علائم آسیب MCL ممکن است شامل درد، تورم، حساسیت به لمس در سمت داخلی زانو، بی ثباتی یا احساس زانو “در حال جابجایی” و مشکل در تحمل وزن باشد. شدت آسیب و گزینه های درمانی به میزان آسیب رباط بستگی دارد.

پارگی رباط طرفی داخلی

پارگی رباط طرفی داخلی (Medial Collateral Ligament) : وارد آمدن ضربه شدید به زانو وارد آمدن ضربه شدید به زانو در حالی که زانو راست بوده و یا مختصر خم است باعث این ضایعه می گردد. رباط طرفی داخلی ممکن است از محل اتصالش به استخوان ران و یا درشت نی کنده شده باشد ( با یا بدون قطعه کوچکی از استخوان ) و یا پارگی در قسمت میانی رباط باشد.

نشانه های بالینی پارگی MCL

درد و تورم و محدودیت حرکات زانو در این بیماران به مراتب شدیدتر از حالت قبلی بوده و غالباً خونریزی در داخل زانو وجودد دارد . علاوه بر این رباط ممکن است کپسول خلفی رباطهای متقاطع ، منیسک داخلی نیز ضایعه دیده و کوندیل خارجی درشت نی شکسته شود.

در معاینه فیزیکی همارتروز وجود داشته، درد ، تورم و اکیموز در کناره داخلی زانو وجود دارد. زانو ناپایدار بوده و ابداکسیون آن باعث ایجاد فرورفتگی در کناره داخلی زانو می گردد. گاه معاینه فیزیکی به علت درد شدید امکان ندارد. در این صورت معاینه باید زیر بیهوشی عمومی و یا پس از تجویز مسکن کافی انجام گیرد . رادیوگرافی ساده و همچنین رادیوگرافی تحت فشار (Stress Film)  ضروری بوده و به تشخیص کمک می کند.

ضایعات ضربه ای رباط ها و عناصر نگاه دارنده زانو

ضایعات لیگامانی زانو اغلب در تصادف وسایل نقلیه و همچنین در فعالیتهای ورزشی مثل فوتبال، اسکی، ژیمناستیک و… اتفاق می افتد.

رباطهای طرفی داخلی، طرفی خارجی ، متقاطع، کپسول خلفی زانو و منیسکها از عناصر اصلی پایدارکننده زانو هستند که در اثر ضایعات این عناصر ناپایداری زانو ایجاد می شود. این ناپایداری به صورت زاویه دار شدن به داخل و خارج (واروس و والگوس)، لغزش به جلو و عقب نسبت انتهای تحتانی ران و بالاخره چرخش غیرطبیعی درشت در زیر استخوان ران که باعث نیمه دررفتگی کندیلهای داخلی و خارجی هستند.

ضایعات رباطهای زانو در صورتی که به طور صحیح معالجه نگردند باعث ناپایداری و ضعف زانو می گردند و در درازمدت منجر به استئوآرتریت و آرتروز زانو می گردد.

رگ به رگ شدن یا کشش رباط: رگ به رگ شدن یا کشش رباط طرفی داخلی شایعترین ضایعه زانو بوده و بیشتر در ورزشکاران دیده می شود. این ضایعه معمولاً به علت چرخش ساق در حالی که زانو خم است و یا فشار آمدن روی قسمت خارجی زانو به وجود آمده و غالباً در اسکی بازان دیده می شود. در صورتی که نیروی وارده زیاد باشد رباط پاره شده و ضایعه به سایر عناصر نگاهدارنده زانو ( رباطهای متقاطع ، منیسکها، …) گسترش می یابد. در معاینه فیزیکی این بیماران درد در کناره داخلی زانو بوده و ناپایداری زانو وجود نداشته یا جزئی است. Valgus Stress  زانو باعث ایجاد درد در قسمت داخلی زانو می گردد

تشخیص آسیب های رباط داخلی زانو

تشخیص و تفصیر ضایعات زانو در بعضی موارد به طور دقیق امکان نداشته و مشکل است زیرا ضایعات غالباً تنها نیستند و ضربه وارده ممکن است باعث ضایعات قسمتهای گوناگون زانو گردد، ثانیاً ناتوانی ناشی از ضایعه یک قسمت تا اندازه ای به وسیله قسمتهای دیگر ممکن است جبران گردد.

درمان آسیب های رباط داخلی زانو

درمان‌های محافظه‌کارانه مانند استراحت، قرار دادن یخ، بریس‌بندی و فیزیوتراپی معمولاً برای آسیب‌های خفیف تا متوسط MCL استفاده می‌شوند. پارگی شدید یا پارگی کامل ممکن است نیاز به مداخله جراحی برای ترمیم یا بازسازی رباط داشته باشد.

توانبخشی و بازگشت تدریجی به فعالیت‌ها اجزای ضروری فرآیند بهبودی آسیب‌های MCL هستند. کار با متخصصان مراقبت های بهداشتی، مانند متخصصان ارتوپدی یا فیزیوتراپ ها، می تواند به افراد کمک کند تا قدرت، ثبات و دامنه حرکتی زانو را پس از آسیب MCL بازیابند.

محدود کردن حرکات زانو به مدت ۳ -۲ هفته، کافی است. در این مدت بیمار باید ورزشهای ایزومتریک عضله چهار سر را انجام داده تا از آتروفی آن جلوگیری شود.

گاها هماتوم حاصله در محل ضایعه ارگانیز شده، املاح کلسیم در آن رسوب می نماید که Pellegrini Stieda Disease نامیده می شود . در این صورت درد و ناراحتی بیمار که می بایست در هفته دوم و سوم بهبود یابد، ادامه داشته، زانو متورم و حرکات آن محدود می گردد. رادیوگرافی در این خصوص به تشخیص دقیق تا حد زیادی کمک می کند.

در مواردی که سایر روش های درمان پاسخگوی اصلاح آسیب دیدگی ایجاد شده نباشند، انجام جراحی زانو تنها روش درمان است.