مراقبت بعد از آرتروسکوپی شانه از اهمیت بالایی برخوردارند، زیرا به تسریع روند بهبود، کاهش درد و تورم، و جلوگیری از عوارض جانبی کمک می کنند. رعایت دقیق این دستورالعمل‌ها و مشاوره منظم با پزشک و فیزیوتراپیست می‌تواند بهبودی سریع تری را به همراه داشته باشد و بازگشت به فعالیت‌های روزمره و ورزشی را تسهیل کند. عدم توجه به این مراقبت‌ها ممکن است منجر به مشکلات جدی مانند سفتی مفاصل، ضعف عضلانی و افزایش خطر عفونت شود، بنابراین اهمیت پایبندی به آنها نباید نادیده گرفته شود.
درد بعد از آرتروسکوپی شانه
در طول عملیات آرتروسکوپی مانند جراحی شانه یخ زده از آمپول بی حسی عصبی استفاده می شود، به این معنا که بلافاصله بعد از عمل، معمولا شانه و بازو بی حس هستند که چندین ساعت ادامه دارد. پس‌از این جراحی، احتمالاً شانه درد شدیدی خواهد داشت و در طول مدت بستری شدن در بیمارستان برای رفع آن به شما مسکن داده خواهد شد.
این مشکلات و مصرف دارو می تواند پس از انتقال به منزل نیز ادامه داشته باشد. کمپرس های یخ نیز ممکن است به کاهش درد کمک کند. تکه های یخ یا یخ خردشده را در یک پارچهٔ مرطوب، بپیچید و به مدت ۱۵ دقیقه بر روی شانه قرار دهید. به‌منظور حفظ خشکی زخم، قبل قرار دادن بسته یخ روی زخم، آن را با یک سلفون نازک بپوشانید.
تا حدی احساس ناراحتی و نگرانی پس از جراحی متعارف است. شما مجبور به تحمل درد نیستید. در بیمارستان به شما داروهای ضد درد و ضدالتهابی داده خواهد شد. دستگاه کمپرس سرد و تزریق آمپول بی‌حسی موضعی نیز به کنترل درد پس از جراحی کمک می کند.
فیزیوتراپی بعد از عمل آرتروسکوپی شانه
فیزیوتراپی بعد از عمل آرتروسکوپی جراحی شانه نقش بسیار مهمی در بهبود و بازگشت کامل عملکرد شانه دارد. برنامه فیزیوتراپی معمولاً شامل مراحل مختلفی است که به تدریج پیچیده‌تر می‌شوند تا شانه بتواند به حالت عادی بازگردد. این مراحل به شرح زیر هستند:
مرحله اولیه (هفته اول تا چهارم)
- کنترل درد و تورم: استفاده از یخ، استراحت و داروهای ضد التهابی برای کاهش درد و تورم توصیه می‌شود.
- حرکات پاندولی: این حرکات ساده برای جلوگیری از سفتی مفاصل و حفظ دامنه حرکتی اولیه توصیه می‌شوند.
- استفاده از آتل یا اسلینگ: برای محافظت از شانه و کاهش فشار روی آن باید از آتل یا اسلینگ استفاده کنید.
مرحله بازیابی حرکت (هفته چهارم تا هشتم)
- تمرینات کششی: این تمرینات به افزایش تدریجی دامنه حرکتی شانه کمک می کنند. فیزیوتراپیست تمرینات ملایمی را برای کشش عضلات و مفاصل شانه آموزش می‌دهد.
- تمرینات تقویتی ملایم: شروع به تقویت عضلات شانه و اطراف آن با تمرینات سبک و استفاده از باندهای مقاومتی.
مرحله تقویت و استحکام (ماه دوم تا چهارم)
- تمرینات قدرتی پیشرفته‌تر: افزایش تدریجی شدت تمرینات قدرتی برای تقویت بیشتر عضلات شانه و بهبود استحکام.
- تمرینات تعادل و هماهنگی: تمریناتی برای بهبود تعادل و هماهنگی عضلات شانه و بازو.
مرحله بازگشت به فعالیت‌های روزمره و ورزشی (ماه چهارم به بعد)
- تمرینات تخصصی برای ورزشکاران: اگر شما ورزشکار هستید، فیزیوتراپیست تمرینات تخصصی‌تری را برای بازگشت به ورزش‌های خاصتان توصیه می‌کند.
- تمرینات پیشرفته دامنه حرکتی: تمریناتی که به بازیابی کامل دامنه حرکتی شانه و افزایش انعطاف‌پذیری کمک می‌کنند.
- بازگشت تدریجی به فعالیت‌های سنگین: با توجه به پیشرفت شما، فیزیوتراپیست به تدریج شما را به سمت انجام فعالیت‌های سنگین‌تر هدایت می‌کند.
مراقبت های محل جراحت آرتروسکوپی شانه
عمل آرتروسکوپی شانه معمولاً از طریق ایجاد دو یا سه شکاف ۵ میلیمتری انجام می شود. به همین علت بخیه ای در کار نخواهد بود و فقط نوار چسب های پلاستیکی کوچکی جراحت ها را می پوشانند. این جراحت ها تا زمان درمان کامل باید خشک نگه داشته شوند. ترمیم جراحات معمولاً ۵ تا ۷ به طول می انجامد.
استفاده از آویز دست (SLING) بعد از حراحی ارتروسکوپی شانه
شما با آویز دست یا دستگاه کمپرس سرد (Cryocuff) به خانه باز خواهید گشت. این کار فقط برای تأمین راحتی و تسکین شما است و باید در اسرع وقت حذف شود (معمولاً در عرض ۲ تا ۴ روز اول). بعضی از افراد، در صورتی که احساس ضعف در شانه احساس شود، استفاده مداوم از آویز دست را در طول شب برای مدت طولانی تر مفید می دانند.
خوابیدن بعد از عمل آرتروسکوپی شانه
اگر شما سعی کنید روی بازوی جراحی شده داراز بکشید، خوابیدن می تواند ناراحت کننده باشد. توصیه می شود که با توجه به موقعیت خود، به پشت و یا به سمت مخالف دراز بکشید. استفاده از بالش های معمولی می تواند به راحتی شما کمک کند.
اگر به سمت شانه جراحی شده خود دراز می کشید، تا نمودن بالش و قرار دادن آن زیر گردنتان در مورد اکثر افراد به اندازه کافی مفید واقع خواهد شد.
یک بالش از وسط تاشده و قرار گرفته در جلو بدن شما، بازو را نگه می دارد و یک بالش قرار گرفته در امتداد پشت شما کمک می کند تا در طول شب نتوانید روی شانه جراحی شده غلت بزنید.
اگر طاق باز می خوابید، بالش را دقیقاً در وسط قرار دهید (یک بالش پروانه‌ای) یا برای حفاظت از گردن خود از یک بالش تا شده استفاده کنید. یک بالش با ارتفاع نسبتا زیاد را زیر آرنج بازوی جراحی شده قرار دهید تا از آن مراقبت کنید.
رانندگی بعد از عمل آرتروسکوپی شانه
شما احتمالاً زمانی می‌توانید رانندگی کنید که احساس کنید به‌آسانی قادر به کنترل فرمان با هر دودست هستید. شما باید بتوانید به‌راحتی دست خود را بالاتر از سطح سرشانه نگه‌دارید و در این سطح با دست خود اشیاء را مهار کنید. برای اکثر بیماران این کار معمولاً حدود یک هفته پس از جراحی امکان‌پذیر است. اگر مطمئن نیستید، با پزشک فیزیوتراپ و یا جراح خود تماس بگیرید و موضوع را بررسی کنید.
چه مدت بعد از جراحی آرتروسکوپی شانه می توان به کار برگشت؟
این مسئله به شغل شما بستگی دارد و با توجه به نوع آن در این خصوص تصمیم گیری می شود. معمولاً بعد از یک هفته، می توانید مشغول به کار شوید. اگر کار شما شامل بلند کردن اشیاء سنگین و یا استفاده از دست در سطحی بالاتر از سرشانه باشد، ممکن است نیاز به زمان طولانی تری برای استراحت و ریکاوری وجود دارد.
ورزش کردن بعد از آرتروسکوپی شانه
شما باید به مدت سه ماه از انجام فعالیت‌های سرپایی ثابت و تکراری اجتناب کنید. اگر شناگر هستید، به‌محض احساس راحتی، می توانید انجام شنای پروانه را شروع کنید. برای انجام مجدد کرال سینه جلو باید سه ماه صبر کنید. می توانید بازی گلف را در هفته ششم شروع کنید. برای دریافت راهنمایی در مورد ورزش های راکتی و انفرادی باید با فیزیوتراپ خود صحبت کنید. انجام ورزش های شانه بعد از عمل جراحی می تواند به تسریع دوران نقاهت کمک ویژه ای کند.
تغذیه بعد از عمل ارتروسکوپی شانه
تغذیه مناسب به عنوان یکی از مهم ترین نکات مراقبت بعد از آرتروسکوپی شانه می‌تواند به تسریع روند بهبود و کاهش عوارض جانبی کمک کند. در ادامه به برخی از نکات مهم تغذیه ای پس از این عمل اشاره شده است:
پروتئین کافی: مصرف منابع پروتئینی مانند گوشت قرمز بدون چربی، مرغ، ماهی، تخم‌مرغ، محصولات لبنی کم‌چرب و حبوبات برای ترمیم بافت‌های عضلانی و افزایش سرعت بهبود ضروری است.
میوه‌ها و سبزیجات تازه: مصرف میوه ها و سبزیجات تازه به دلیل داشتن ویتامین ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان ها به بهبود سیستم ایمنی بدن و کاهش التهاب کمک می کند. میوه‌هایی مانند توت‌ها، مرکبات و سبزیجاتی مانند اسفناج و کلم بروکلی بسیار مفید هستند.
اسیدهای چرب امگا-3: مصرف غذاهای حاوی اسیدهای چرب امگا-3 مانند ماهی‌های چرب (سالمون، تن)، گردو و بذر کتان به کاهش التهاب و بهبود سریع‌تر کمک می‌کند.
آب کافی: هیدراته نگه داشتن بدن از اهمیت زیادی برخوردار است. مصرف آب کافی به تسهیل فرآیندهای متابولیکی و دفع مواد زائد از بدن کمک می‌کند.
مواد غذایی حاوی ویتامین C: ویتامین C نقش مهمی در تولید کلاژن دارد که برای ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده ضروری است. میوه‌هایی مانند پرتقال، کیوی، توت‌فرنگی و سبزیجاتی مانند فلفل دلمه‌ای و کلم بروکلی غنی از ویتامین C هستند.
کلسیم و ویتامین D: مصرف منابع کلسیم مانند محصولات لبنی، بادام و سبزیجات برگ سبز به همراه منابع ویتامین D مانند ماهی‌های چرب و تخم‌مرغ برای حفظ سلامت استخوان‌ها ضروری است.
پرهیز از غذاهای فرآوری‌شده و پرچرب: اجتناب از مصرف غذاهای فرآوری شده، چرب و شیرین به دلیل تاثیر منفی آنها بر روی سیستم ایمنی و افزایش التهاب مهم است.
فیبر کافی: مصرف فیبر کافی از منابعی مانند غلات کامل، میوه و سبزیجات برای جلوگیری از یبوست که به دلیل کاهش فعالیت بعد از جراحی رخ می دهد، مهم است.
ممنوعیت های بعد از عمل آرتروسکوپی شانه
بعد از عمل آرتروسکوپی شانه، رعایت برخی ممنوعیت ها و مراقبت ها بسیار ضروری است تا بهبود سریع‌تر و کامل‌تری داشته باشید. این ممنوعیت‌ها شامل موارد زیر می‌شود:
- در روزهای اولیه پس از جراحی، باید از حرکت دادن شانه و بازو تا حد امکان خودداری کنید و بیشتر از آتل یا بانداژ حمایتی استفاده کنید.
- برای حداقل چند هفته نباید اشیاء سنگین بلند کنید. این زمان بستگی به نوع و شدت جراحی و توصیه پزشک دارد.
- انجام فعالیت‌های ورزشی و تمرینات شدید که به شانه فشار وارد می‌کنند، تا زمانی که پزشک اجازه نداده، ممنوع است.
- مصرف هرگونه داروی مسکن یا داروهای دیگر بدون تجویز پزشک ممنوع است.
- برخی فعالیت‌های روزانه مثل رانندگی، دوش گرفتن و انجام کارهای خانه ممکن است نیاز به تغییر و تعدیل داشته باشند. بهتر است در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.
- زخم‌ها را خشک و تمیز نگه دارید و از لمس کردن غیرضروری آنها خودداری کنید. تغییر پانسمان‌ها باید طبق دستور پزشک انجام شود.
- مصرف الکل و سیگار می‌تواند فرآیند بهبود را کند کند و احتمال عفونت را افزایش دهد. بهتر است تا زمان بهبودی کامل از مصرف آنها خودداری کنید.
- معمولاً پزشکان بعد از عمل جلسات فیزیوتراپی تجویز می‌کنند. شرکت منظم در این جلسات و انجام تمرینات توصیه شده بسیار مهم است.
دوره نقاهت بعد از جراحی آرتروسکوپی شانه چقدر طول می کشد؟
دوره نقاهت بعد از جراحی آرتروسکوپی شانه می‌تواند بسته به نوع و شدت آسیب، وضعیت سلامت عمومی بیمار، و رعایت توصیه‌های پزشک متفاوت باشد. به طور کلی، این دوره به چند مرحله تقسیم می‌شود:
هفته اول تا دوم
در این دوره، درد و ورم معمولاً بیشتر است و استفاده از آتل یا بانداژ حمایتی ضروری است. حرکت‌های شانه به شدت محدود می‌شود و بیشتر فعالیت‌ها باید با احتیاط انجام شوند.
هفته سوم تا ششم
در این مدت، درد و ورم کاهش می‌یابد و بیمار می‌تواند به تدریج شروع به انجام برخی از حرکت‌های ساده و سبک کند. تمرینات فیزیوتراپی معمولاً از این مرحله آغاز می‌شوند تا بهبودی حرکت و قدرت شانه تسریع شود.
ماه دوم تا چهارم
بیمار به مرور می‌تواند فعالیت های روزمره خود را در کنار تمرینات فیزیوتراپی با احتیاط انجام دهد. در ماه سوم پس از جراحی، علائم بیماری باید تقریباً تا ۸۰٪ بهتر شود.
ماه چهارم به بعد
بسته به وضعیت بهبودی، بیمار به تدریج به فعالیت‌های عادی و ورزش‌های سبک بازمی گردد. با این حال، فعالیت‌های سنگین تا شش ماه یا بیشتر ممنوع است.
به طور کلی، دوره نقاهت کامل ممکن است بین 3 تا 6 ماه یا حتی بیشتر طول بکشد. رعایت توصیه های پزشک، شرکت منظم در جلسات فیزیوتراپی و انجام تمرینات خانگی توصیه‌شده از اهمیت بالایی برخوردارند. همچنین، مراقبت‌های تغذیه‌ای و هیدراتاسیون مناسب می‌توانند به تسریع روند بهبود کمک کنند.
3 نکته طلایی دوره نقاهت بعد از آرتروسکوپی شانه
- قرار ملاقات پیگیری با پزشک معالج شانه، سه هفته پس از عمل جراحی شما صورت خواهد گرفت.
- میزان فیزیوتراپی بستگی به نیازهای فردی شما دارد.
- پس از سه هفته و با انجام دقیق مراقبت بعد از آرتروسکوپی شانه شما باید تقریباً طیف کاملی از حرکات را انجام دهید، هرچند احتمالاً در هنگام حرکت بازوی خود به‌طرف بالای سر و زمانی که مستقیماً بر روی شانه خود قرار می‌گیرد، احساس ناراحتی خواهید کرد.
سوالات متداول مراقبت بعد از عمل آرتروسکوپی شانه
بسته به نوع فعالیت و شدت جراحی، بازگشت به فعالیت‌های روزانه بین چند هفته تا چند ماه متغیر است. فعالیت‌های سبک ممکن است بعد از 2 تا 4 هفته امکان‌پذیر باشد، اما فعالیت‌های سنگین‌تر به زمان بیشتری نیاز دارند.
در هفته‌های اول بعد از جراحی، باید از خیس شدن زخم‌ها خودداری کنید. بهتر است از پوشش‌های ضدآب برای محافظت از زخم‌ها هنگام دوش گرفتن استفاده کنید و از غوطه‌ور شدن در آب (مانند استخر یا وان) خودداری کنید.
تب، درد شدید و غیرقابل کنترل، قرمزی یا ترشح از محل جراحی، و تورم بیش از حد از جمله علائمی هستند که نیاز به توجه فوری پزشکی دارند.
