پی ار پی عوامل رشد بخش مهمی از روند بهبودی بدن هستند. این عوامل مولکول‌هایی هستند که موجب ایجاد مراحل مختلف بهبودی تاندون‌ها، رباط‌ها و استخوان‌ها می‌شوند.
هنگامی‌که جراحتی به وجود می‌آید، سلول‌های آسیب‌دیده و پروتئین‌های کلاژن در معرض جراحت موجب تحریک یک پروسه التهابی می‌شوند. پلاکت‌ها اولین سلول‌هایی هستند که به محل آسیب می‌رسند و عوامل رشد را آزاد می‌کنند که موجب شروع روند بهبود می‌گردد. این روند با لکوسیت هایی (سلول‌های سفید خون) ادامه پیدا می‌کند که همچنین موجب آزادسازی عوامل رشد می‌شوند. سپس سلول‌های سفید شروع به پاک‌سازی محل بافت مرده می‌کنند. در طی حدود ۷ روز، عوامل رشد فیبروبلاست ها را برای تولید کلاژن نوع ۳ فعال می‌سازد که درنتیجه بافت اسکار سختی را تشکیل می‌دهند. پس از حدود ۲۱ روز، بافت اسکار شروع به جایگزینی با بافت طبیعی (کلاژن نوع ۱) می‌کند و فرآیند بهبودی به پایان می‌رسد.
ازآنجایی‌که پلاکت‌های موجود در خون یک منبع بسیار غنی از عوامل رشد هستند، دانشمندان در مورد بهره‌گیری از پلاکت‌های خون خود بیمار، از طریق ایزوله سازی، تمرکز و فعال‌سازی پلاکت‌ها برای افزایش چهار برابری فاکتور رشد مطالعاتی را انجام داده‌اند. علاوه بر این، سلول‌های سفید مفید نیز به روند کاهش التهاب و مبارزه با عفونت کمک شایانی می‌کنند. این روش به‌عنوان پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) شناخته می‌شود.
چگونه پی آر پی تهیه می شود
بسیاری از مطالعات نشان می‌دهد که پلاسمای غنی از پلاکت می‌تواند درروند بهبود از طریق تمرکز یک‌باره تمام عوامل گیاهی در محل صحیح مؤثر واقع شود. روش PRP از دهه ۱۹۷۰ مورداستفاده قرارگرفته است اما تحقیقات و فن‌آوری به‌سرعت در حال پیشرفت هستند و نشان می‌دهند که این روش دارای مزایا و کاربردهایی در بسیاری از آسیب‌های تاندون و استخوان است.
ازآنجاکه مواد مورداستفاده در درمان از بدن خود شما به دست می‌آیند، احتمال واکنش و حساسیت‌های دارویی نامطلوب از بین می‌رود و این مسئله موجب ایمن بودن کامل این روند می‌گردد. علاوه بر این، با استفاده از سیستم‌های PRP بسته، واردکردن هیچ‌گونه محصول و یا مواد دیگری در طول روند تولید PRP مجاز نیست. همچنین این سیستم‌ها می‌توانند کاملاً خودکار باشند، که امکان کنسانتره های قابل‌تجدید پذیر سازگار از PRP را فراهم می‌سازد.
PRP در حال حاضر برای آرنج تنیس‌بازان (یک بیماری شایع)، جراحات روتاتور کاف، آسیب‌های عضلانی، شکستگی‌ها و بسیاری از تاندون‌ها، لیگمان یا رباط‌ها و آسیب‌های استخوانی استفاده می‌شود.
اگرچه حجم گسترده‌ای از تحقیقات علمی پایه در PRP وجود دارد، اما در حال حاضر صرفاً مطالعات بالینی در ادبیات مربوطه نمود می‌کند. به همین دلیل است که به‌طور گسترده‌ای توسط همه پزشکان استفاده نمی‌شود و هنوز مزایای دقیق آن درزمینهٔ بالینی به‌درستی تعریف‌نشده است.
انواع عوامل رشد در PRP
نام عوامل رشد منعکس‌کننده فعالیت یا منشأ آن‌هاست. این عوامل به شرح ذیل هستند:
۱٫ فاکتور رشد پروتئینی حاصل از پلاکت (PDGF). این پروتئین تولیدشده توسط پلاکت‌ها، ماکروفاژها و سلول‌های اندوتلیال است و در گرانول‌های سالم‌تر پلاکت‌ها ذخیره‌سازی می‌شود. این عامل رشد هنگامی آزاد می‌شود که پلاکت‌ها به هم متصل می‌شوند و درنتیجه آبشار انعقادی را آغاز می‌کنند. سلول‌های بافت همبند این ناحیه با شروع روند تکثیر، واکنش نشان می‌دهند.
۲٫ فاکتور رشد اندوتلیال عروقی (VEGF). این عامل دارای اسید ایمنی با شباهت ۲۴٪ به بتا PDGF است اما به گیرنده‌های مختلف متصل می‌شود و بنابراین اثرات بیولوژیکی مختلفی را تحریک می‌کند. این‌یک میتژن قوی برای سلول‌های اندوتلیال است و فعالیت‌های آنژیوژنیکی در VEVO را تولید می‌کند.
۳٫ فاکتور رشد انتقالی (TGF). این عامل، خانواده بسیار بزرگی از پروتئین‌ها را دربر می‌گیرد که شامل پروتئین‌های استخوانی مورفولوژیک و موارد دیگر است. این عامل دارای سه تابع اساسی است.
• تکثیر سلولی را مدوله می‌کند (یک مهارکننده است).
• سنتز ماتریکس سلولی خارج- سلولی را افزایش می‌دهد.
• یک اثر مهارکننده- ایمنی را ایجاد می‌کند.
۴٫ فاکتور رشد شبه- انسولین انواع I و II. این عوامل در مقادیر زیادی در بافت استخوان یافت می‌شوند. آن‌ها تعداد سلول‌های چندهسته‌ای استئوکلاستیک را افزایش می‌دهند. تنوع و بیوسنتز کلاژن نوع I.
۵٫ فاکتور رشد فیبروبلاست (FGF). رگ زایی در شبکه‌های عروقی (angiogenesis)، تکثیر سلول‌های اندوتلیال و سنتز کلاژن را تحریک می‌کند.
۶٫ عامل رشد بافت پیوندی (CTGF). رگ زایی در شبکه‌های عروقی (angiogenesis)، بازسازی غضروف و فیبروز و چسبندگی پلاکتی را تقویت می‌کند.
مزایای PRP
پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) روش تجربی نوینی نیست. این روش از اوایل دهه ۱۹۸۰ به‌طور گسترده‌ای موردمطالعه قرارگرفته است و نخستین مقاله در مورد مزایای آن در بهبود عضلات در سال ۱۹۸۶ به انتشار رسیده است. از آن زمان تاکنون مطالعات بالینی متعددی در این زمینه صورت گرفته است که نشان می‌دهد، این روش در تسریع روند بهبودی در بسیاری از نواحی بدن مؤثر واقع می‌گردد:
- تاندون آشیل
- پارگی‌های عضلانی
- روتاتور کاف یا عضلات گرداننده شانه
- جراحی زانو
- لیگمان با ریاط طرفی داخلی زانو
- آرنج تنیس‌بازان یا تنیس البو
در ادبیات مربوطه تحقیقات بسیار زیادتری در مورد PRP نسبت به اکثر روش‌های ایمپلنت‌های ارتوپدی جدید وجود دارد که اغلب قبل از اینکه به بازار عرضه شوند و مورداستفاده جراحان قرار گیرند، تحقیقات بالینی برون تنی کمی در مورد آن‌ها انجام‌شده است.
