آسیب فشار تکراری یا RSI (Repetitive Strain Injury) یک مشکل شایع در دنیای مدرن است که معمولاً در اثر انجام حرکات تکراری و مداوم در محیط کار یا زندگی روزمره ایجاد می‌شود. این آسیب می‌تواند بافت‌های نرم بدن مانند عضلات، تاندون‌ها و اعصاب را درگیر کند و باعث درد، التهاب و محدودیت حرکتی شود. نکته جالب اینجاست که RSI تنها مختص کارمندان دفتری نیست؛ موسیقیدان‌ها، ورزشکاران و حتی گیمرها نیز در معرض خطر این آسیب قرار دارند. یک حقیقت شگفت‌انگیز این است که حدود 60٪ از آسیب‌های مرتبط با کار در ایالات متحده را RSI تشکیل می‌دهد.
آسیب فشار تکراری چیست؟
آسیب فشار تکراری (Repetitive strain injury – RSI) یکی از شایع ترین بیماری ها در سالهای اخیر است. درد و مشکلات عصبی در اندامهایی که فعالیتهای مداوم و تکراری انجام می دهند پدیدار می گردد. به نظر می رسد توسعه فناوری اطلاعات در سالهای اخیر منجر به استفاده زیاد از کامپیوتر و تلفن همراه در وضعیت هایی ثابت برای مدت طولانی و بدون رعایت اصول پزشکی از عوامل مهم در افزایش این نوع از آسیب ها می باشد.
مواردی نظیر آسیب های بافت نرم و تاندون ها در اثر بد نشستن و یا دردهای مزمن مچ دست، آرنج و گردن یا اعصاب مربوطه در اثر کار مداوم با ماوس کامپیوتر از این دسته هستند.
برخلاف آسیب های عادی که ناشی از وقوع حادثه ای ناگهانی می باشند این دسته آسیب ها طی فرآیندی زمانبر به وجود می آیند و تشخیص آنها بدون توجه به شرح حال بیمار به راحتی میسر نمی باشد.
علائم و نشانه های آسیب فشار تکراری
این نوع آسیبها اغلب در اثر فعالیتهای شغلی یا ورزشی که نیاز به حرکات تکراری دارند، رخ می‌دهند. علائم و نشانه‌های RSI عبارتند از:
- درد شانه: درد مداوم یا متناوب در ناحیه آسیب‌دیده که ممکن است به صورت تیز، سوزان یا ضربان‌دار باشد.
- تورم: تورم در ناحیه آسیب‌دیده به دلیل التهاب بافت‌ها.
- بی‌حسی: احساس بی‌حسی یا مورمور شدن در ناحیه آسیب‌دیده.
- ضعف: ضعف در ناحیه آسیب‌دیده که می‌تواند توانایی انجام وظایف روزمره را تحت تاثیر قرار دهد.
- کاهش دامنه حرکتی: کاهش توانایی حرکت دادن ناحیه آسیب‌دیده به صورت کامل.
- سفتی: سفتی و سختی در ناحیه آسیب‌دیده، به ویژه بعد از دوره‌های استراحت.
- حساسیت به لمس: حساسیت زیاد به لمس در ناحیه آسیب‌دیده.
- خستگی: خستگی زود هنگام در ناحیه آسیب‌دیده پس از انجام فعالیتهای معمول.
- احساس گرما یا سرما: احساس گرما یا سرما در ناحیه آسیب‌دیده به دلیل تغییرات جریان خون.
علت آسیب فشار تکراری
علت این امر استفاده مداوم و ناصحیح از یک یا چند عضو برای انجام کاری تکراری می باشد. مثلا استفاده از ماوس کامپیوتر، تایپ و یا حتی بد نشستن در هنگام کار با کامپیوتر و گوشی های هوشمند بدون وقفه و استراحت یا تغییر وضعیت در اندام های تحت فشار.
تحقیقات نشان داده است عوامل روانی نظیر استرس در تشدید این آسیبها دخالت دارد و وضعیت آنرا وخیم تر می نماید.
چند نوع بیماری آسیب فشار تکراری داریم؟
آسیب‌های فشار تکراری (RSI) می‌توانند به چندین نوع بیماری و شرایط مختلف منجر شوند که هر یک از آنها ناحیه خاصی از بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهند. برخی از رایج‌ترین انواع RSI عبارتند از:
سندروم تونل کارپال (Carpal Tunnel Syndrome): این بیماری زمانی رخ می‌دهد که عصب میانی در مچ دست فشرده می‌شود. علائم آن شامل درد، بی‌حسی و مورمور شدن در دست و انگشتان است.
تاندونیت (Tendinitis): التهاب تاندون‌ها که معمولاً ناشی از استفاده مکرر یا بیش از حد از یک عضله یا گروهی از عضلات است. تاندونیت می‌تواند در شانه، آرنج، مچ دست یا زانو رخ دهد.
اپیکوندیلیت جانبی (Lateral Epicondylitis) یا آرنج تنیس‌بازان (Tennis Elbow): این بیماری ناشی از التهاب تاندون‌هایی است که به برآمدگی‌های استخوانی در سمت بیرونی آرنج متصل می‌شوند. علائم شامل درد و ضعف در آرنج و مچ دست است.
اپیکوندیلیت داخلی (Medial Epicondylitis) یا آرنج گلف‌بازان (Golfer’s Elbow): مشابه آرنج تنیس‌بازان، اما تاندون‌هایی که به سمت داخلی آرنج متصل می‌شوند تحت تأثیر قرار می‌گیرند.
دکوروان تنوسینوویت (De Quervain’s Tenosynovitis): التهاب تاندون‌های شست که به علت حرکات تکراری مانند تایپ کردن یا استفاده از موس کامپیوتر ایجاد می‌شود. علائم شامل درد و تورم در ناحیه مچ دست و شست است.
سندرم خروجی قفسه سینه (Thoracic Outlet Syndrome): این بیماری ناشی از فشردگی اعصاب یا عروق خونی در ناحیه بین گردن و شانه است و می‌تواند منجر به درد، بی‌حسی و ضعف در بازو و دست شود.
سندرم گیجگاهی فکی (Temporomandibular Joint Syndrome یا TMJ): درد و اختلالات در فک و ناحیه گیجگاهی که می‌تواند ناشی از حرکات تکراری فک یا تنش‌های عضلانی باشد.
بورسیت (Bursitis): التهاب بورس‌ها (کیسه‌های کوچک پر از مایع که مانند بالشتک بین استخوان‌ها، تاندون‌ها و عضلات عمل می‌کنند). بورسیت می‌تواند در شانه، آرنج، لگن یا زانو رخ دهد.
فاسیت پلانتاریس (Plantar Fasciitis): التهاب نوار ضخیم بافتی که کف پا را پشتیبانی می‌کند. این بیماری معمولاً ناشی از استفاده بیش از حد یا فشار مکرر روی پاها است.
تشخیص آسیب فشار تکراری
اساس تشخیص بر شرح حال بیمار و معاینه بالینی و تستهای تشخیصی کمک کننده می باشند. مواردی نظیر عکس ساده، سی تی اسکن و ام آر آی در کنار تستهای بررسی وضعیت عصب استفاده می گردند. آسیب های فشار تکراری می توانند منجر به بیماری های شناخته شده ای نظیر سندرم شانه یخ زده و سندرم تونل کارپال گردند هر چند ممکن است این بیماریها در غیاب انجام کارهای تکراری نیز به وجود آیند.
درمان آسیب فشار تکراری
برای آغاز فرایند درمان به پزشک خود مراجعه کنید. قبل از تشخیص آسیب فشار تکرای باید احتمال سایر موارد توسط پزشک بررسی و منتفی گردد. در صورت قطعی شدن تشخیص درمان شامل موارد زیر می گردد:
- توقف فعالیت تکراری در صورت امکان
- اصلاح نحوه انجام کار تکراری جهت به حداقل رساندن آسیب
- انجام تمرینات خاص در فواصل استراحت
- استفاده از تجهیزاتی نظیر مچ بند، آرنج بند و …
- استفاده از داروهای مسکن و کاهنده ی التهاب
- شل کننده های عضلانی
- دوز پایین ضد افسردگی ها
- فیزیوتراپی
در صورت مراجعه به موقع معمولا مشکل بیمار ظرف ۳ تا ۶ ماه برطرف می گردد ولی در صورتیکه آسیب به مرحله غیر قابل بازگشت رسیده باشد ممکن است جراحی شانه تنها راه حل باقی مانده باشد.
