شانه یخ زده که به نام التهاب چسبنده کپسولی نیز نامیده می شود سبب درد و کاهش محدوده حرکتی در شانه گردیده، به مرور زمان حرکات شانه در تمام جهات محدود می گردد. شانه یخ زده معمولاً حدود 2% جمعیت را گرفتار می کند و اغلب افراد در سن بین 40 تا 60 سالگی گرفتار آن می شوند. شیوع آن در زنان بسیار بیشتر از مردان است.
شانه یخ زده چیست؟
مفصل شانه یک مفصل گرد ودورانی (Ball & Socket) می باشد که از سه استخوان تشکیل شده است ، قسمت فوقانی استخوان بازو (humerus) ، استخوان مثلثی شکل کتف (Scapula) و استخوان ترقوه (Clavicle)
سر گرد استخوان بازو با یک حفره کم عمق که در استخوان کتف قرار دارد مفصل می شود. این مفصل را یک کپسول مفصلی قوی احاطه می کند . برای حرکت بهتر مفصل شانه مایع مفصلی کپسول و مفصل را لغزنده می کند.
در شانه یخ زده کپسول مفصلی کلفت و سفت شده و باندهای سفتی که چسبندگی نامیده می شود ایجاد می گردد. در بسیاری از موارد مایع مفصلی و حجم درون مفصل کم می شود. در ادامه دکتر حمیدرضا اصلانی پزشک ارتوپد و فوق تخصص آرتروسکوپی و جراحی شانه از آمریکا را درباره شانه یخ زده در شبکه سلامت اطلاعاتی ارائه نموده اند.
شانه یخ زده چیست؟
علائم و نشانه های شانه یخ زده
علائم این بیماری معمولاً به تدریج ایجاد می شود و می تواند شدت آن از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. مشخصه بارز این بیماری این است که بیمار نمی توانند شانه خود را بصورت غیرفعال (حرکت توسط دیگران Passive ) یا فعال (حرکت توسط خود بیمار Active) حرکت دهد.
درد: درد ناشی از این مشکل در شانه معمولاً به صورت منتشر در شانه و اذیت کننده می باشد. معمولاً این درد در ابتدای بیماری و هنگامی که بیمار شانه خود را حرکت می دهد شدیدتر است . این درد معمولاً در ناحیه خارجی شانه و گاهاً قسمت فوقانی استخوان بازو وجود دارد.
سفت شدن عضلات: شروع تدریجی سفتی در مفصل شانه، محدود کردن دامنه حرکتی. مشکل در رسیدن به بالای سر یا پشت سر.
از دست دادن دامنه حرکتی: مشکل در انجام فعالیت های روزانه که شامل حرکات شانه است، مانند شانه کردن موها یا دست بردن به وسایل موجود در قفسه های بلند.
مراحل شانه یخ زده
این بیماری معمولاً سه مرحله دارد:
مرحله یخ زدگی (Freezing phase)
در مرحله یخ زدگی، بیمار به تدریج درد بیشتر و بیشتری پیدا می کند، هرچه درد شدیدتر می شود محدوده حرکتی بیمار بیشتر کاهش می یابد. این مرحله از بیماری حدود ۶ تا ۹ ماه ادامه خواهد یافت.
مرحله یخ زده (Frozen phase)
در این مرحله درد بیمار کم می گردد ولی محدودیت حرکات ادامه دارد. در این مرحله که حدود ۴ تا ۶ ماه طول می کشد فعالیت های روزانه بیمار بسیار محدود می گردد.
مرحله ذوب شدن (Thawing phase)
در این مرحله حرکات شانه بتدریج بهبود می یابد. برگشت کامل یا نزدیک به کامل حرکات بدست خواهد آمد. این مرحله معمولاً حدود ۶ ماه تا ۲ سال طول خواهد کشید.
دلایل ایجاد شانه یخ زده
دلایل ایجاد شانه یخ زده به خوبی مشخص نشده است. هیچگونه رابطه ای بین دست غالب و یا شغل افراد و این بیماری دیده نشده است.
چندین فاکتور ممکن است بیمار را بیشتر در معرض این بیماری قرار دهد که عبارتند از :
- مرض قند (Diabetes): این مشکل در افراد دیابتی بیشتر دیده می شود. حدود 10 تا 20 درصد افراد دیابتی ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. دلیل این واقعه شناخته شده نیست.
- بیماری های دیگر: کم کاری یا پرکاری تیروئید، بیماری پارکینسون و بیماری های قلبی نیز می تواند منجر به این بیماری شود.
- بی حرکتی مفصل: این وضعیت بعد از یک دوره بی حرکتی برای شکستگی ها، جراحی یا ضایعات دیگر نیز می تواند ایجاد گردد.
بیشتر بخوانید: رابطه شانه یخ زده و دیابت و دردهای بازو
عوارض و خطرات شانه یخ زده
در حالی که این مشکل به خودی خود خطرناک نیست، اما در صورت عدم درمان شانه یخ زده می تواند منجر به عوارض شود و تأثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد. برخی از عوارض و خطرات احتمالی این بیماری عبارتند از:
- درد مزمن: درد مداوم شانه می تواند بر توانایی فرد در انجام فعالیت های روزانه تأثیر بگذارد و ممکن است منجر به کاهش کیفیت زندگی شود.
- کاهش تحرک: بدون درمان مناسب، سفتی و محدودیت دامنه حرکتی در مفصل شانه می‌تواند با گذشت زمان بدتر شود و انجام کارهای ساده مانند لباس پوشیدن، رسیدن یا بلند کردن را دشوار کند.
- ضعف عضلانی: عدم حرکت و استفاده از شانه به دلیل یخ زدگی می تواند منجر به ضعف عضلانی در عضلات اطراف شود و عملکرد آن را بیشتر تحت تاثیر قرار دهد.
بیشتر بخوانید: ورزش های شانه یخ زده
آیا می توان از ابتلا به شانه یخ زده جلوگیری کرد؟
یشگیری از این وضعیت ممکن است به طور کامل امکان پذیر نباشد، زیرا می تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند آسیب، جراحی یا شرایط زمینه ای باشد. با این حال، اقدامات خاصی ممکن است به کاهش خطر یا شدت آن کمک کند:
- حرکت مفصل شانه از طریق تمرینات کششی و تقویتی منظم می تواند به حفظ انعطاف پذیری و دامنه حرکتی آن کمک کند.
- حفظ وضعیت مناسب در هنگام نشستن، ایستادن و خوابیدن می تواند به پیشگیری از مشکلات شانه کمک کند.
- سعی کنید شانه خود را برای مدت طولانی بی حرکت نگه ندارید، به خصوص بعد از جراحی یا جراحات. حرکت ملایم می تواند به جلوگیری از سفتی کمک کند.
- اگر علائمی از درد یا سفتی شانه را مشاهده کردید، برای ارزیابی، تشخیص شانه یخ زده و درمان مناسب به پزشک مراجعه کنید.
