پای پرانتزی یک اختلال ساختاری در مفصل زانو بوده که پاها به سمت خارج منحرف شده و فاصله بین زانوها بیش از حد معمول می شود. این عارضه بسیار آزار دهنده بوده و بنا به دلایل متعددی اعم از عدم توازن در رشد استخوان های ساق پا، ژنتیک، بیماری های استخوانی و آسیب های قبلی بروز می کند. پای پرانتزی در کودکان طبیعی بوده و با رشد آنها به تدریج اصلاح می شود، اما این عارضه در بزرگسالان منجر به مشکلاتی همچون درد، فشار غیرطبیعی روی زانوها و مشکلات راه رفتن می شود. در این مقاله به بررسی موضوعات مختلفی اعم از علائم پای پرانتزی، دلایل بروز این عارضه، روشهای تشخیص و درمان بپردازیم پس با ما همراه باشید.
پاهای پرانتزی چیست؟
به پاهایی که به سمت بیرون منحرف شده اند و فاصله بین زانوها بیشتر از حد معمول باشد، پاهای پرانتزی گفته می شود. این وضعیت در کودکان 1 تا 5 سال شایع و طبیعی بوده و هنگام ایستادن یا راه رفتن آنها، زانوها از هم فاصله گرفته و به هم نمی چسبند. البته لازم به ذکر است این عارضه با گذشت زمان و رشد کودکان اصلاح می شود. اما این بیماری در بزرگسالان به دلیل بیماری های استخوانی، آسیب های مفصلی یا اختلالات ژنتیکی بوجود می آید.
علائم پاهای پرانتزی
علائم پاهای پرانتزی به شدت و علت بروز آن بستگی دارد به همین دلیل این علائم در بدن هر فرد متفاوت است. برخی از علائم رایج این عارضه به شرح زیر است:
- کاهش تعادل
- درد در ناحیه زانوها
- آسیب های مفصلی
- مشکلات در راه رفتن
- فاصله زیاد بین زانوها
دلایل بروز پاهای پرانتزی
لازم به ذکر است پاهای پرانتزی بنا به دلایل مختلفی ایجاد می شود که در این قسمت به برخی از دلایل بروز آن اشاره می نماییم:
رشد طبیعی در کودکان
بسیاری از کودکان به طور طبیعی دچار پاهای پرانتزی می شوند. معمولا این انحراف با گذشت زمان و رشد و تکامل استخوان ها و مفاصل بهبود می یابد.
ژنتیک
برخی از افراد به طور ارثی و ژنتیکی مستعد به داشتن پاهای پرانتزی هستند. لازم به ذکر است در صورتی که یکی از والدین به این عارضه مبتلا باشد، فرزند هم در معرض ابتلا به پای پرانتزی می باشد.
کمبود ویتامین D و راشیتیسم
کمبود ویتامین D منجر به ضعف و نرمی استخوان ها زانو می شود که این موضوع سبب بروز انحراف پاها می گردد.
آسیب های استخوانی یا مفصلی
آسیب هایی مانند شکستگی و عفونت به مفاصل زانو وارد می شود که منجر به انحراف در پاها می گردد.
اختلالات استخوانی و مفصلی
بیماری هایی اعم از آرتروز زانو، استئوکندروزیس و اختلالات رشد استخوان ها باعث انحراف پاها می شود.
اضافه وزن شدید: به طور کلی چاقی باعث وارد شدن فشار زیاد به مفاصل و استخوان های زانو می شود که این موضوع منجر به تغییر شکل در پاها و پاهای پرانتزی می شود.
اختلالات هورمونی
برخی از اختلالات هورمونی مانند بیماری های تیروئید یا اختلالات غدد در رشد استخوان ها تاثیرگذار بوده و سبب بروز پاهای پرانتزی می شود.
بیماری بلانت
بیماری بلانت یک اختلال رشد استخوانی بوده که باعث انحراف غیرطبیعی پاها به سمت بیرون می شود. معمولا این عارضه به دلیل رشد نادرست استخوان های ساق پا در کودکان زیر 4 سال مشاهده می گردد. لازم به ذکر است در برخی موارد، بیماری بلانت موجب بروز پاهای پرانتزی شود.
بیشتر بخوانید: روماتیسم زانو چیست؟
سایر دلایل بروز این عارضه
- صافی کف پا
- پارگی رباط زانو
- مسمومیت با سرب و فلوراید
- شکستگی انتهای استخوان ران یا زانو
- رشد غیرطبیعی استخوان یا دیسپلازی استخوان
عوارض پای پرانتزی
در صورتی که این عارضه درمان نشود ممکن است عوارض مختلفی سلامتی شما عزیزان را تهدید کند. برخی از عوارض این بیماری به شرح زیر است:
- درد زانو
- آرتروز زانو
- ضعف عضلات و مفاصل
- مشکلات در راه رفتن و تعادل
- اختلالات سایر مفاصل و درد در ناحیه لگن و کمر
روشهای تشخیص پای پرانتزی
تشخیص پای پرانتزی از طریق روشهای مختلفی انجام می شود اما ابتدا بهتر است به بهترین متخصص ارتوپد تهران مراجعه نمایید تا با بررسی علائم بهترین روش تشخیص را تجویز کند. در اینجا به رایج ترین روشهای تشخیص این عارضه اشاره می نماییم:
- رادیوگرافی
- سی تی اسکن
- معاینه فیزیکی
- آزمایشات خون
- ام آر آی (MRI)
- بررسی سابقه پزشکی
روشهای درمان پای پرانتزی
روشهای مختلفی برای درمان این عارضه وجود دارد اما به طور کلی درمان پای پرانتزی به شدت انحراف، سن بیمار و علت آن بستگی دارد. روشهای درمان این بیماری به شرح زیر است:
درمان غیر جراحی
- فیزیوتراپی: تمرینات فیزیوتراپی منجر به تقویت عضلات اطراف زانو و بهبود وضعیت پاها می شود. لازم به ذکر است این روش برای موارد خفیف و در کودکان مورد استفاده می شود.
- استفاده از ارتز: در برخی موارد، استفاده از کفش های ویژه یا ارتزهای مخصوص در اصلاح وضعیت پا و کاهش فشار بر مفاصل زانو تاثیرگذار است.
- دارو: داروهای ضد التهابی و غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن جهت کاهش درد و التهاب مفصل زانو بسیار مفید است.
- درمان بیماری زمینه ای: اگر پای پرانتزی به دلیل بیماری هایی مانند راشیتیسم یا بیماری بلانت بوجود آید، درمان بیماری منجر به اصلاح انحراف می شود.
- حرکات اصلاحی: حرکات اصلاحی پا در بهبود وضعیت پای پرانتزی نقش بسزایی دارد. یکی از این حرکات، حرکات کششی مانند کشیدن و خم و راست کردن زانو بوده که باید توسط فیزیوتراپ انجام می شود. همچنین اصلاح با کش یکی از تکنیک ها بوده که در آن با استفاده از کش های مخصوص، تمریناتی برای بهبود وضعیت پاها انجام می شود.
- درمان با دستگاه: دستگاه های فیزیوتراپی تحت نظر متخصصین در بهبود پای پرانتزی موثر می باشد. این دستگاه‌ها مانند الکتروتراپی، اولتراسوند و لیزر درمانی در کاهش درد، کاهش التهاب و تقویت عضلات نقش بسزایی دارد. فیزیوتراپیست به بیمار نحوه استفاده از این دستگاه ها را آموزش داده و برنامه درمانی متناسب با وضعیت هر فرد تنظیم می کنند.
- استفاده از زانوبند: زانوبند اولین روش درمانی برای مبتلایان به پای پرانتزی است. زانوبند از ران تا انگشتان پا را پشتیبانی کرده و حداقل باید به مدت چند ماه از آن استفاده نمایید تا وضعیت پا بهبود یابد.
درمان با جراحی
به طور کلی در موارد شدیدتر و در صورتی که روشهای غیرجراحی موثر نباشد، پزشک از روشهای جراحی استفاده می نماید. درمان با جراحی شامل جراحی اصلاحی استخوان برای تغییر شکل استخوان ها و اصلاح انحراف است. این روش در بزرگسالان یا در موارد دیررس بیماری بلانت انجام می شود.
نتیجه گیری
با توجه به مطالب ذکر شده در بالا نتیجه می گیریم، پای پرانتزی یک اختلال مفصلی است که به دلایل مختلفی اعم از رشد طبیعی در کودکان، آسیب های استخوانی، بیماری های زمینه ای یا اختلالات ژنتیکی رخ می دهد. در برخی موارد این وضعیت با رشد به طور خود به خود بهبود می یابد اما در موارد شدیدتر منجر به بروز مشکلاتی اعم از درد، آرتروز و مشکلات حرکتی می شود. تشخیص به موقع و انجام بهترین روش درمان از بروز عوارض جدی جلوگیری می نماید.
