آرتروز شانه یکی از مشکلات شایع مفصلی است که به دلیل فرسایش و تخریب غضروف مفصل شانه به وجود میآید. این بیماری بیشتر در افراد مسن و کسانی که شانههایشان به طور مکرر تحت فشار و فعالیتهای سنگین قرار گرفته است، مشاهده میشود. از دلایل بروز آرتروز مفصل شانه چه می دانید؟
آرتروز مفصل شانه چیست؟
استئوآرتریت مفصل شانه که با نامهای استئوآرتریت شانه یا استئوآرتریت گلنوهومرال نیز شناخته میشود، یک بیماری دژنراتیو مفصلی است که مفصل شانه را تحت تأثیر قرار میدهد. استئوآرتریت شایع ترین نوع آرتریت است و زمانی رخ می دهد که غضروف محافظی که انتهای استخوان های مفصل را تحت فشار قرار می دهد به تدریج در طول زمان فرسوده شود.
در مورد آرتروز شانه، غضروف پوشاننده انتهای استخوان بازو (استخوان بالای بازو) و گلنوئید (بخشی از تیغه شانه) نازک و آسیب دیده می شود. در نتیجه ممکن است استخوان ها به یکدیگر ساییده شوند و باعث درد، سفتی و محدودیت حرکت شوند.
انواع آرتروز شانه
آرتروز شانه به چندین نوع مختلف تقسیم میشود که هر کدام از آنها ویژگیها و علائم خاص خود را دارند. در زیر به معرفی مهمترین انواع آن میپردازیم:
- استئوآرتریت (آرتروز فرسایشی)
- علائم: درد مزمن، کاهش حرکت، تورم و خشکی مفصل
- علل: کهولت سن، استفاده مکرر از مفصل، آسیبهای قبلی
- آرتریت روماتوئید
- علائم: درد و تورم در هر دو شانه، خستگی، سفتی صبحگاهی
- علل: بیماری خود ایمنی که به بافتهای مفصل حمله میکند
- آرتریت پس از آسیب (آرتروز تروماتیک)
- علائم: درد و تورم پس از آسیب یا جراحت، کاهش حرکت مفصل
- علل: آسیبها و ضربات شدید به شانه مانند شکستگی یا دررفتگی مفصل شانه
- آرتریت عفونی (سپتیک)
- علائم: درد شدید، تورم، قرمزی و گرمی در ناحیه شانه، تب
- علل: عفونت باکتریایی یا ویروسی که به مفصل حمله میکند
- آرتریت التهابی (غیر روماتوئید)
- علائم: درد، تورم و التهاب بدون علل مشخص
- علل: بیماریهای التهابی مانند لوپوس، نقرس
دلایل ابتلا به آرتروز شانه
عوامل متعددی می توانند در ایجاد این بیماری نقش داشته باشند، از جمله:
- سن: خطر ابتلا به آرتروز با افزایش سن افزایش می یابد. با افزایش سن، غضروف به طور طبیعی دچار ساییدگی و پارگی می شود و آن را مستعد آسیب می کند.
- آسیب های قبلی: سابقه آسیب های قبلی، مانند شکستگی، دررفتگی، یا پارگی روتاتور کاف، می تواند احتمال ابتلا به آرتروز را افزایش دهد.
- استفاده بیش از حد یا حرکت تکراری: استرس مکرر یا استفاده بیش از حد از مفصل شانه، به ویژه در مشاغل یا فعالیت هایی که شامل حرکات تکراری است، می تواند انحطاط مفصل را تسریع کند و به آرتروز کمک کند.
- ژنتیک: برخی از افراد ممکن است استعداد ژنتیکی برای ابتلا به آرتروز از جمله آرتروز شانه داشته باشند.
علائم و نشانه های آرتروزهای شانه
علائم و نشانه های مهم این وضعیت می تواند متفاوت باشد اما اغلب شامل موارد زیر است:
- درد در مفصل شانه که ممکن است ماهیت دردناک یا تیز داشته باشد.
- سفتی و محدودیت دامنه حرکتی، انجام فعالیت هایی مانند رسیدن به بالای سر یا پشت کمر را دشوار می کند.
- تورم و حساسیت در اطراف مفصل.
- احساس ساییدن یا کلیک کردن در مفصل شانه.
- ضعف در شانه آسیب دیده.
تشخیص آرتروز شانه
تشخیص آرتروز معمولاً شامل ترکیبی از معاینه فیزیکی، بررسی تاریخچه پزشکی و آزمایشهای تصویربرداری مانند اشعه ایکس یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) است. در ادامه به مراحل تشخیص این وضعیت میپردازیم:
⚪ بررسی تاریخچه پزشکی
- جمعآوری اطلاعات: پزشک از بیمار درباره علائم، شدت و مدت زمان درد، و سابقه آسیبها یا بیماریهای مرتبط با شانه سوال میکند.
- عوامل خطر: ارزیابی عوامل خطر مانند سن، فعالیتهای فیزیکی سنگین، و سابقه خانوادگی آرتروز.
🟠 معاینه فیزیکی
- بررسی حرکت: پزشک محدوده حرکت شانه را بررسی کرده و به دنبال علائمی مانند درد، خشکی و تورم میگردد.
- لمس و فشار: لمس و فشار دادن ناحیه شانه برای تشخیص نقاط حساس و ملتهب.
⚪ تصویربرداری
- اشعه ایکس (X-ray): تصاویر رادیولوژی میتوانند تغییرات ساختاری مفصل شانه مانند کاهش فضای مفصلی، استخوانهای تغییر شکلیافته و وجود اسپرمهای استخوانی را نشان دهند.
- ام آر آی (MRI): تصاویر ام آر آی میتوانند جزئیات بیشتری از بافتهای نرم شانه مانند غضروف، تاندونها و عضلات را به نمایش بگذارند.
- سی تی اسکن (CT scan): تصاویر سی تی اسکن به تشخیص دقیقتر مشکلات استخوانی و مفصلی کمک میکنند.
🟠 آزمایشهای تکمیلی
- آزمایش خون: برای رد کردن بیماریهای التهابی مانند آرتریت روماتوئید یا عفونتها.
- آرتروسنتز: استخراج و بررسی مایع مفصلی برای تشخیص عفونت یا دیگر بیماریهای التهابی.
⚪ تستهای عملکردی
- آزمونهای فیزیکی: آزمونهای خاصی که پزشک برای ارزیابی عملکرد و استحکام شانه انجام میدهد، مانند آزمون چرخش داخلی و خارجی شانه.
- آزمونهای عملکردی: آزمونهای عملکردی برای بررسی توانایی بیمار در انجام فعالیتهای روزمره و ورزشی.
سوالات متداول آرتروز شانه
عوامل مختلفی میتوانند باعث این وضعیت شوند، از جمله کهولت سن، آسیبهای قبلی، استفاده مکرر از شانه، و عوامل ژنتیکی.
بله، ورزشهای تقویتی و کششی مناسب میتوانند به بهبود حرکت و کاهش درد کمک کنند، اما باید تحت نظارت پزشک یا فیزیوتراپیست انجام شوند.
اگر درد شانه به طور مداوم ادامه دارد، باعث محدودیت حرکت میشود، یا با روشهای خانگی بهبود نمییابد، باید به پزشک متخصص مراجعه کرد.
