تنگی کانال مچ دست با نام علمی سندرم کانال کارپ (Carpal Tunnel Syndrome) یا نشانگان مجرای مچ دستی شناخته می شود. این وضعیت به طور خلاصه ناشی از فشار بر روی عصب میانی (Median Nerve) ,هنگام عبور از درون کانالی به نام کانال کارپ یا مجرای مچ دستی است. علائم تنگی تونل کارپال می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و معمولاً در صورت عدم درمان با گذشت زمان بدتر می شود. در این مقاله، علل و مهم ترین علائم تنگی تونل کارپال را بررسی می‌کنیم.
تنگی کانال مچ دست چیست؟
سندرم تونل کارپال (CTS) یک بیماری شایع است که دست و مچ را درگیر می کند. زمانی اتفاق می افتد که عصب میانی در حین عبور از تونل کارپ – یک راه باریک در مچ دست که توسط استخوان ها و یک رباط تشکیل می شود – فشار یا فشاری روی عصب مدیان وارد می شود. عصب میانی حس شست، انگشت اشاره، انگشت میانی و بخشی از انگشت حلقه را فراهم می کند و همچنین برخی از عضلات دست را کنترل می کند.
دلایل تنگ شدن کانال مچ دست
علت دقیق سندرم تونل کارپال اغلب ناشناخته است، اما برخی عوامل می توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند. باریک شدن کانال مچ دست وضعیتی است که به عنوان سندرم تونل کارپ (CTS) شناخته می شود. زمانی رخ می‌دهد که عصب میانی که از ساعد به سمت دست می‌رود، هنگام عبور از مسیر باریکی به نام تونل کارپال در مچ، فشرده یا فشرده می‌شود.
عوامل متعددی می توانند در باریک شدن کانال مچ دست و ایجاد سندرم تونل کارپ نقش داشته باشند. در ادامه به برخی از دلایل رایج بذروز این وضعیت اشاره شده است.
حرکات مکرر دست و مچ
انجام حرکات مکرر دست و مچ در مدت طولانی، مانند تایپ کردن و استفاده از ماوس کامپیوتر، می تواند خطر ابتلا به سندرم تونل کارپال را افزایش دهد.
آناتومی مچ دست
برخی از افراد ممکن است به طور طبیعی تونل کارپال کوچکتری داشته باشند، که می تواند آنها را مستعد ابتلا به این بیماری کند.
شرایط پزشکی
برخی از شرایط پزشکی می توانند به ایجاد سندرم تونل کارپال کمک کنند. اینها شامل آرتریت، دیابت، کم کاری تیروئید، چاقی و تغییرات هورمونی مانند بارداری یا یائسگی است.
آسیب یا ضربه
شکستگی، رگ به رگ شدن یا آسیب های دیگر به مچ دست می تواند باعث تورم و التهاب شود و به عصب میانی فشار وارد کند.
بیماری های زمینه ای
شرایطی که باعث احتباس مایعات در بدن شوند، مانند نارسایی کلیه، می تواند منجر به افزایش فشار داخل تونل کارپال و فشرده شدن عصب میانی شود.
برخی مشاغل
افرادی که در مشاغلی کار می کنند که شامل حرکات مکرر دست، خم شدن طولانی مچ دست یا استفاده از ابزارهای ارتعاشی هستند.
علائم اصلی تنگی کانال مچ دست
شکایت اصلی بیماران مبتلا به این سندروم شامل موارد زیر است.
- درد
- بی حسی
- سوزن سوزن شدن دست ها
- گزگز و گاهی احساس سنگینی انگشت ها
- خواب رفتگی انگشتان دست خصوصا انگشتان شست، نشانه، بلند و نیمه انگشت انگشتری است که معمولا در شب اتفاق افتاده، باعث بیدار شدن بیمار و تکان دادن دستها در شب می گردد.
- ضعف در دست و مشکلات در گرفتن اجسام یا انجام کارهای حرکتی ظریف
- گاهی اوقات درد می تواند به بازو و شانه نیز تیر کشیده و علائم دیسک گردنی را تقلید نماید.
عوارض تنگی کانال مچ دست
تنگی تونل کارپ که معمولا به عنوان سندرم تونل کارپ (CTS) شناخته می شود، در صورت درمان نشدن یا بدتر شدن وضعیت می تواند منجر به عوارض متعددی شود. برخی از عوارض بالقوه تنگی تونل کارپ عبارتند از:
آسیب عصبی: فشرده شدن طولانی مدت عصب میانی می تواند منجر به آسیب عصبی شود. اگر به این عارضه رسیدگی نشود، عصب ممکن است برای همیشه آسیب ببیند و منجر به بی حسی مداوم، ضعف یا از دست دادن هماهنگی در دست و انگشتان آسیب دیده شود.
ضعف و آتروفی عضلانی: فشرده شدن عصب میانی می تواند باعث ضعف در دست و انگشتان شود. با گذشت زمان، ماهیچه های دست آسیب دیده ممکن است به دلیل کاهش تحریک عصبی و استفاده از آن، شروع به کوچک شدن (آتروفی) کنند. این می تواند منجر به کاهش قدرت گرفتن و دشواری در انجام کارهای حرکتی ظریف شود.
محدودیت های حرکتی: تنگی تونل کارپال می تواند به طور قابل توجهی بر توانایی فرد برای انجام فعالیت های روزانه و کارهای مرتبط با شغل که به مهارت های حرکتی ظریف و قدرت دست نیاز دارد، تأثیر بگذارد. ممکن است در انجام کارهایی مانند گرفتن اشیاء، بستن دکمه های لباس یا دستکاری اشیاء کوچک مشکل ایجاد شود که بر عملکرد کلی دست تأثیر می گذارد.
درد مزمن: سندرم تونل کارپال می تواند باعث درد و ناراحتی مداوم در دست، مچ دست و ساعد آسیب دیده شود. درد ممکن است به سمت بازو تابیده شود یا باعث احساس درد یا ضربان شود. در صورت عدم درمان، درد می تواند مزمن شود و کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد.
اختلالات خواب: بسیاری از افراد مبتلا به سندرم تونل کارپال علائم شبانه مانند بی حسی، گزگز، یا درد در دست و انگشتان را تجربه می کنند. این علائم می تواند الگوهای خواب را مختل کند و منجر به بی خوابی یا کیفیت پایین خواب شود.
چگونه علائم سندروم کانال کارپال را کاهش دهیم؟
گزینه های درمانی برای تنگی تونل کارپ شامل اقدامات غیرجراحی مانند آتل مچ دست، اصلاح فعالیت و مدیریت درد است. در موارد شدیدتر یا زمانی که اقدامات محافظه کارانه نمی توانند تسکین دهند، ممکن است مداخله جراحی برای کاهش فشار روی عصب مدیان توصیه شود.
روش های جراحی متعددی جهت درمان تنگی کانال مچ دست وجود دارد که جدیدترین آن آزاد کردن کانال مچ دستی با کمک آندوسکوپ یا ENDOSCOPIC ASSISTED CARPEL TUNNEL RELEASE ( EACTR ) است که توسط دکتر حمیدرضا اصلانی پزشک ارتوپد و فوق تخصص آرتروسکوپی و جراحی شانه و زانو انجام می شود.
